8.
VÍ DỤ VỀ ĐẶC TÍNH CỦA MẶT TRỜI
1. “Thưa ngài
Nāgasena, điều mà ngài nói là: ‘Bảy tính chất của mặt trời nên được hành trì,’
bảy tính chất nên được hành trì ấy là các điều nào?”
“Tâu đại vương,
giống như mặt trời khiến cho tất cả nước khô kiệt. Tâu đại vương, tương tợ y
như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên làm cho tất cả phiền não khô kiệt,
không còn dư sót. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ nhất của mặt trời
nên được hành trì.
2. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, mặt trời tiêu diệt bóng đêm. Tâu đại vương, tương
tợ y như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên tiêu diệt tất cả sự tối tăm của
ái luyến, sự tối tăm của sân hận, sự tối tăm của si mê, sự tối tăm của ngã mạn,
sự tối tăm của tà kiến, sự tối tăm của phiền não, tất cả sự tối tăm của các ác
hạnh. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ nhì của mặt trời nên được hành
trì.
3. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, mặt trời di chuyển một cách liên tục. Tâu đại
vương, tương tợ y như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên thực hiện sự tác ý
đúng đường lối một cách liên tục. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ ba của
mặt trời nên được hành trì.
4. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, mặt trời có vòng hoa ánh sáng. Tâu đại vương,
tương tợ y như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên có vòng hoa là các đối tượng
(của đề mục thiền). Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ tư của mặt trời
nên được hành trì.
5. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, mặt trời di chuyển, trong khi sưởi ấm đám đông dân
chúng. Tâu đại vương, tương tợ y như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên sưởi ấm
thế gian luôn cả chư Thiên bằng tánh hạnh, giới đức, phận sự, và pháp hành, bằng
các thiền, các sự giải thoát, các tầng định, các sự chứng đạt, các quyền, các lực,
các chi phần đưa đến giác ngộ, các sự thiết lập niệm, các chánh tinh tấn, và
các nền tảng của thần thông. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ năm của mặt
trời nên được hành trì.
6. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, mặt trời di chuyển, bị lo sợ vì nỗi sợ hãi thần
Rāhu (hiện tượng nhật thực). Tâu đại vương, tương tợ y như thế vị hành giả thiết
tha tu tập nên nhìn thấy các chúng sanh bị vướng víu vào các nết hạnh xấu xa,
khổ cảnh, sự thành tựu của nghiệp không giống nhau và khó tránh né, đọa xứ, và
mạng lưới phiền não, bị trói buộc vào sự chằng chịt của tà kiến, bị rơi vào đường
lối sai trái, đang thực hành đạo lộ xấu xa, và nên làm cho tâm ý bị kinh động với
nỗi kinh động và sợ hãi lớn lao. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ sáu của
mặt trời nên được hành trì.
7. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, mặt trời giúp cho nhìn thấy các sự việc tốt đẹp và
xấu xa. Tâu đại vương, tương tợ y như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên giúp
cho nhìn thấy các quyền, các lực, các chi phần đưa đến giác ngộ, các sự thiết lập
niệm, các chánh tinh tấn, các nền tảng của thần thông, các pháp thuộc thế gian
và xuất thế gian. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ bảy của mặt trời nên
được hành trì. Tâu đại vương, điều này cũng đã được trưởng lão Vaṅgasa nói đến:
‘Cũng giống như
mặt trời, trong khi mọc lên, giúp cho nhìn thấy dáng vóc của các loài sinh vật,
sự trong sạch và luôn cả sự không trong sạch, sự tốt đẹp và luôn cả sự xấu xa.
Tương tợ như thế,
vị tỳ khưu có sự ghi nhớ về Giáo Pháp, giống như mặt trời đang mọc lên, giúp
cho người bị vô minh che lấp nhìn thấy con đường có nhiều lối.’”