6.
VÍ DỤ VỀ ĐẶC TÍNH CỦA HƯ KHÔNG
1. “Thưa ngài
Nāgasena, điều mà ngài nói là: ‘Năm tính chất của hư không nên được hành trì,’
năm tính chất nên được hành trì ấy là các điều nào?”
“Tâu đại vương,
giống như hư không là hoàn toàn không thể nắm được. Tâu đại vương, tương tợ y
như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên là hoàn toàn không bị nắm được bởi các
phiền não. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ nhất của hư không nên được
hành trì.
2. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, hư không được các vị ẩn sĩ, đạo sĩ khổ hạnh, chúng
sanh, và các bầy chim thường lui tới. Tâu đại vương, tương tợ y như thế vị hành
giả thiết tha tu tập nên để tâm thường lui tới ở các pháp tạo tác (nhận biết rằng):
‘Là vô thường, khổ não, vô ngã.’ Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ nhì của
hư không nên được hành trì.
3. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, hư không sẽ gây ra sự run sợ. Tâu đại vương, tương
tợ y như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên làm cho tâm bị kinh động về sự tiếp
nối tái sanh ở tất cả các cõi, không nên tạo ra sự khoái lạc. Tâu đại vương, điều
này là tính chất thứ ba của hư không nên được hành trì.
4. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, hư không là vô biên, vô lượng, không thể ước lượng.
Tâu đại vương, tương tợ y như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên có giới hạnh
vô biên, có trí tuệ vô lượng. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ tư của
hư không nên được hành trì.
5. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, hư không là không dính mắc, không bị bám víu,
không bị dựa dẫm, không bị vướng bận. Tâu đại vương, tương tợ y như thế vị hành
giả thiết tha tu tập nên là không dính mắc trong mọi trường hợp: về gia đình, đồ
chúng, lợi lộc, chỗ ngụ, sự vướng bận, và tất cả các phiền não, nên là không bị
bám víu, không bị dựa dẫm, không bị vướng bận. Tâu đại vương, điều này là tính
chất thứ năm của hư không nên được hành trì. Tâu đại vương, điều này cũng đã được
đức Thế Tôn, vị Trời vượt trội các vị Trời, nói đến trong khi giáo giới cho
Rāhula, người con trai của mình:
‘Này Rāhula,
cũng giống như hư không không trụ lại ở bất cứ chỗ nào. Này Rahula, tương tợ y
như thế con hãy phát triển sự tu tập tương tợ hư không. Này Rahula, bởi vì đối
với người đang phát triển sự tu tập tương tợ hư không, các xúc làm hài lòng,
làm thích ý đã được sanh đi sanh lại sẽ không chiếm cứ tâm và tồn tại.’”