5.
VÍ DỤ VỀ ĐẶC TÍNH CỦA CHIẾC THUYỀN
1. “Thưa ngài
Nāgasena, điều mà ngài nói là: ‘Ba tính chất của chiếc thuyền nên được hành
trì,’ ba tính chất nên được hành trì ấy là các điều nào?”
“Tâu đại vương,
giống như chiếc thuyền giúp cho nhiều người vượt qua nhờ vào sự tập hợp đã được
kết nối lại bằng nhiều loại cây gỗ. Tâu đại vương, tương tợ y như thế vị hành
giả thiết tha tu tập sẽ vượt qua thế gian luôn cả chư Thiên nhờ vào sự tập hợp
đã được kết nối lại bằng nhiều hình thức Giáo Pháp như là cách cư xử, giới, đức
hạnh, phận sự, và công việc. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ nhất của
chiếc thuyền nên được hành trì.
2. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, chiếc thuyền chịu đựng lực đẩy gào thét của nhiều
loại sóng, lực đẩy của dòng nước xoáy được lan rộng. Tâu đại vương, tương tợ y
như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên chịu đựng lực đẩy của nhiều loại sóng
phiền não, lợi lộc, tôn vinh, danh vọng, danh tiếng, cúng dường, đảnh lễ, sự
chê khen ở các gia tộc khác, và lực đẩy của nhiều loại sóng: sướng, khổ, kính nể,
khinh khi, và sự sân hận. Tâu đại vương, điều này là tính chất thứ nhì của chiếc
thuyền nên được hành trì.
3. Tâu đại
vương, còn có điều khác nữa, chiếc thuyền di chuyển ở biển cả to lớn, khổng lồ,
vô lượng, vô biên, không bờ bên kia, không bị xáo trộn, sâu thẳm, có tiếng ồn lớn
lao vĩ đại, có sự chen chúc của các bầy cá là cá ông, cá voi, cá đao. Tâu đại
vương, tương tợ y như thế vị hành giả thiết tha tu tập nên làm cho tâm ý di
chuyển ở sự lãnh hội và thấu triệt bốn Chân Lý về ba luân, mười hai thể. Tâu đại
vương, điều này là tính chất thứ ba của chiếc thuyền nên được hành trì. Tâu đại
vương, điều này cũng đã được đức Thế Tôn, vị Trời vượt trội các vị Trời, nói đến
ở Tương Ưng Bộ quý báu, Tương Ưng Sự Thật:
‘Này các tỳ
khưu, trong lúc suy tư, các người nên suy tư về: ‘Đây là khổ,’ nên suy tư về:
‘Đây là Nguyên Nhân của Khổ,’ nên suy tư về: ‘Đây là sự Diệt Khổ,’ nên suy tư về:
‘Đây là sự Thực Hành theo Con Đường đưa đến sự Diệt Khổ.’”