DI CHỈ CỦA ĐẤNG ĐẠI GIÁC: BA MƯƠI BẢY PHÁP BỒ ĐỀ PHẦN
1. Khi ấy, đức
vua Milinda đã đi đến gặp đại đức Nāgasena, sau khi đến đã đảnh lễ đại đức
Nāgasena rồi ngồi xuống một bên. Khi đã ngồi xuống một bên, đức vua Milinda có
sự mong muốn được biết, mong muốn được nghe, mong muốn ghi nhớ, mong muốn nhìn
thấy ánh sáng của trí tuệ, mong muốn phá vỡ sự không biết, mong muốn làm sanh
khởi ánh sáng của trí tuệ, mong muốn tiêu diệt bóng tối của vô minh, sau khi
thiết lập sự can đảm vượt bậc, sự cố gắng, sự ghi nhớ, và sự nhận biết rõ rệt,
rồi đã nói với đại đức Nāgasena điều này:
2. “Thưa
ngài Nāgasena, có phải đức Phật đã được ngài nhìn thấy?”
“Tâu đại
vương, không có.”
“Có phải đức
Phật đã được các vị thầy của ngài nhìn thấy?”
“Tâu đại
vương, không có.”
“Thưa ngài
Nāgasena, nghe nói đức Phật đã không được ngài nhìn thấy, cũng nghe nói đức Phật
đã không được các vị thầy của ngài nhìn thấy. Thưa ngài Nāgasena, như thế thì
không có đức Phật. Bởi vì ở đây đức Phật không được biết đến.”
“Tâu đại
vương, vậy thì những vị tổ tiên của dòng dõi Sát-đế-lỵ của đại vương, có các vị
Sát-đế-lỵ tiền bối ấy không?”
“Thưa ngài,
có. Có sự nghi ngờ gì? Có các vị Sát-đế-lỵ tiền bối, họ là tổ tiên của dòng dõi
Sát-đế-lỵ của trẫm.”
“Tâu đại
vương, có phải các vị Sát-đế-lỵ tiền bối đã được đại vương nhìn thấy?”
“Thưa ngài,
không có.”
“Tâu đại
vương, vậy thì các vị quân sư, tướng lãnh, quan tòa, quan đại thần đang cố vấn
cho đại vương, có phải các vị Sát-đế-lỵ tiền bối đã được những người ấy nhìn thấy?”
“Thưa ngài,
không có.”
“Tâu đại
vương, nếu các vị Sát-đế-lỵ tiền bối đã không được đại vương nhìn thấy, nghe
nói các vị Sát-đế-lỵ tiền bối cũng đã không được những vị cố vấn của đại vương
nhìn thấy, vậy thì các vị Sát-đế-lỵ tiền bối ở đâu? Bởi vì ở đây các vị Sát-đế-lỵ
tiền bối không được nhận biết.”
“Thưa ngài
Nāgasena, những đồ dùng đã được các vị Sát-đế-lỵ tiền bối sử dụng được nhìn thấy
như là: chiếc lọng màu trắng, khăn bịt đầu, đôi giày, quạt phất trần, viên ngọc
ở thanh gươm, và các giường nằm vô cùng giá trị, nhờ chúng mà chúng tôi có thể
biết được, có thể tin tưởng là: ‘Có các vị Sát-đế-lỵ tiền bối.’”
“Tâu đại
vương, tương tợ y như thế chúng tôi cũng có thể biết được, có thể tin tưởng về
đức Thế Tôn ấy. Có lý do mà với lý do ấy chúng tôi có thể biết được, có thể tin
tưởng là: ‘Có đức Thế Tôn ấy.’ Lý do ấy là điều nào? Tâu đại vương, quả là có
những đồ dùng đã được đức Thế Tôn ấy, vị biết, vị thấy, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng
Giác sử dụng, như là: Bốn sự thiết lập niệm, bốn chánh tinh tấn, bốn nền tảng của
thần thông, năm quyền, năm lực, bảy chi phần đưa đến giác ngộ, Thánh Đạo tám
chi phần, nhờ chúng mà thế gian luôn cả chư Thiên biết được, tin tưởng là: ‘Có
đức Thế Tôn ấy.’ Tâu đại vương, với lý do này, với nguyên nhân này, với phương
pháp này, với sự suy luận này mà có thể biết được rằng: ‘Có đức Thế Tôn ấy.’
‘Sau khi đã
giúp cho nhiều người vượt qua, Ngài đã tịch diệt ở sự đoạn tận mầm mống tái
sanh. Nhờ vào sự suy luận, có thể biết được rằng: ‘Có bậc Tối Thượng Nhân ấy.’”