SỰ IM LẶNG CỦA BẬC ĐẠI GIÁC
1. “Thưa ngài Nāgasena,
điều này cũng đã được đức Thế Tôn nói đến: ‘Này Ānanda, không có bàn tay nắm lại
của vị thầy ở các giáo lý của đức Như Lai.’ Và thêm nữa khi được trưởng lão
Māluṅkyaputta hỏi câu hỏi, Ngài đã không trả lời. Thưa ngài Nāgasena, câu hỏi
này có hai đầu mối và sẽ được nương vào một đầu mối: hoặc là do sự không biết
hoặc là do việc che giấu. Thưa ngài Nāgasena, nếu điều đã được nói bởi đức Thế
Tôn là: ‘Này Ānanda, không có bàn tay nắm lại của vị thầy ở các giáo lý của đức
Như Lai,’ như thế thì do không biết mà đã không trả lời cho trưởng lão Māluṅkyaputta.
Nếu trong khi biết mà đã không trả lời, như thế thì có bàn tay nắm lại của vị
thầy ở các giáo lý của đức Như Lai. Câu hỏi này cũng có cả hai khía cạnh, được
dành cho ngài. Nó nên được giải quyết bởi ngài.”
2. “Tâu đại vương, điều
này cũng đã được đức Thế Tôn nói đến: ‘Này Ānanda, không có bàn tay nắm lại của
vị thầy ở các giáo lý của đức Như Lai,’ và câu hỏi được hỏi bởi trưởng lão Māluṅkyaputta
đã không được trả lời. Nhưng điều ấy không phải do sự không biết, không phải do
việc che giấu. Tâu đại vương, đây là bốn cách trả lời câu hỏi. Bốn cách nào?
‘Câu hỏi nên được trả lời dứt khoát, câu hỏi nên được trả lời sau khi phân
tích, câu hỏi nên được trả lời bằng sự hỏi lại, câu hỏi nên được đình chỉ.’
Tâu đại vương, câu hỏi
nên được trả lời dứt khoát là câu hỏi nào? ‘Có phải sắc là vô thường?’ là câu hỏi
nên được trả lời dứt khoát. ‘Có phải thọ là vô thường,’ ‘Có phải tưởng là vô
thường,’ ‘Có phải các hành là vô thường,’ ‘Có phải thức là vô thường’ là câu hỏi
nên được trả lời dứt khoát. Đây là câu hỏi nên được trả lời dứt khoát.
Câu hỏi nên được trả lời
sau khi phân tích là câu hỏi nào? ‘Chẳng lẽ sắc là vô thường’ là câu hỏi nên được
trả lời sau khi phân tích. ‘Chẳng lẽ thọ là vô thường,’ ‘Chẳng lẽ tưởng là vô
thường,’ ‘Chẳng lẽ các hành là vô thường,’ ‘Chẳng lẽ thức là vô thường’ là câu
hỏi nên được trả lời sau khi phân tích. Đây là câu hỏi nên được trả lời sau khi
phân tích.
Câu hỏi nên được trả lời
bằng sự hỏi lại là câu hỏi nào? ‘Phải chăng nhận thức mọi thứ bằng con mắt?’
Đây là câu hỏi nên được trả lời bằng sự hỏi lại.
Câu hỏi nên được đình chỉ
là câu hỏi nào? ‘Thế giới là thường còn’ là câu hỏi nên được đình chỉ. ‘Thế giới
là không thường còn,’ ‘Thế giới là có giới hạn,’ ‘Thế giới là không có giới hạn,’
‘Thế giới là có giới hạn và không có giới hạn,’ ‘Thế giới không phải là có giới
hạn và cũng không phải là không có giới hạn,’ ‘Mạng sống là vật ấy thân thể là
vật ấy,’ ‘Mạng sống là vật khác thân thể là vật khác,’ ‘Có phải đức Như Lai hiện
hữu ở nơi khác sau khi chết,’ ‘Có phải đức Như Lai không hiện hữu ở nơi khác
sau khi chết,’ ‘Có phải đức Như Lai hiện hữu và không hiện hữu ở nơi khác sau
khi chết,’ ‘Có phải đức Như Lai không hiện hữu và không phải là không hiện hữu ở
nơi khác sau khi chết’ là câu hỏi nên được đình chỉ. Đây là câu hỏi nên được
đình chỉ.
Tâu đại vương, đức Thế
Tôn đã không trả lời câu hỏi nên được đình chỉ ấy của trưởng lão Māluṅkyaputta.
Vậy thì vì lý do gì mà câu hỏi ấy là nên được đình chỉ? Không có nguyên nhân
hay là lý do cho việc làm sáng tỏ nó, do đó câu hỏi ấy là nên được đình chỉ. Đối
với chư Phật Thế Tôn, không có việc thốt lên lời nói không có lý do, không có
nguyên nhân.”
“Thưa ngài Nāgasena, tốt
lắm! Trẫm chấp nhận điều này đúng theo như vậy.”