SỰ BAN VUI CỨU KHỔ CỦA ĐỨC PHẬT
1. “Thưa ngài Nāgasena,
ngài nói rằng: ‘Đức Như Lai xua đi điều bất lợi và đem lại điều lợi ích cho tất
cả chúng sanh.’ Và thêm nữa, ngài còn nói rằng: ‘Trong khi bài Pháp Ví Dụ Về Đống
Lửa[1] đang được thuyết giảng, máu nóng đã trào ra từ miệng của các tỳ khưu có
số lượng sáu mươi vị.’ Thưa ngài, trong khi đức Như Lai đang thuyết giảng bài
Pháp Ví Dụ Về Đống Lửa, Ngài đã xua đi điều lợi ích và đem lại điều bất lợi cho
các tỳ khưu có số lượng sáu mươi vị. Thưa ngài Nāgasena, nếu đức Như Lai xua đi
điều bất lợi và đem lại điều lợi ích cho tất cả chúng sanh, như thế thì lời nói
rằng: ‘Trong khi bài Pháp Ví Dụ Về Đống Lửa đang được thuyết giảng, máu nóng đã
trào ra từ miệng của các tỳ khưu có số lượng sáu mươi vị’ là sai trái. Nếu
trong khi bài Pháp Ví Dụ Về Đống Lửa đang được thuyết giảng, máu nóng đã trào
ra từ miệng của các tỳ khưu có số lượng sáu mươi vị, như thế thì lời nói rằng:
‘Đức Như Lai xua đi điều bất lợi và đem lại điều lợi ích cho tất cả chúng sanh’
cũng là sai trái. Câu hỏi này cũng có cả hai khía cạnh, được dành cho ngài. Nó
nên được giải quyết bởi ngài.”
2. “Tâu đại vương, đức
Như Lai xua đi điều bất lợi và đem lại điều lợi ích cho tất cả chúng sanh.
Trong khi bài Pháp Ví Dụ Về Đống Lửa đang được thuyết giảng, máu nóng đã trào
ra từ miệng của các tỳ khưu có số lượng sáu mươi vị. Tuy nhiên, điều ấy không
phải do việc đã làm của đức Như Lai, mà do việc đã làm của bản thân chính các vị
ấy.”
“Thưa ngài Nāgasena, nếu
đức Như Lai không thuyết giảng bài Pháp Ví Dụ Về Đống Lửa, phải chăng máu nóng
có thể trào ra từ miệng của các vị ấy?”
“Tâu đại vương, không thể.
Tâu đại vương, đối với các vị đã thực hành sai trái ấy thì sau khi lắng nghe
bài Pháp của đức Thế Tôn có sự nóng nảy đã sanh khởi. Do sự nóng nảy ấy của các
vị ấy mà máu nóng đã trào ra từ miệng.”
“Thưa ngài Nāgasena, như
thế thì do việc đã làm của chính đức Như Lai mà máu nóng đã trào ra từ miệng của
các vị ấy. Trong trường hợp ấy chính đức Như Lai là tác nhân đưa đến sự tổn hại
cho những vị ấy. Thưa ngài Nāgasena, giống như câu chuyện con rắn đi vào hang mối,
rồi có người đàn ông nọ cần dùng đất nên phá vỡ gò mối rồi đem đất đi. Do việc
đem đất đi của người ấy làm lấp lại các lỗ hổng của gò mối. Và con rắn, ở ngay
tại chỗ ấy, trong khi không đạt được hơi thở vào nên bị chết. Thưa ngài, không
lẽ con rắn đi đến sự chết vì việc đã làm của người ấy?”
“Tâu đại vương, đúng vậy.”
“Thưa ngài Nāgasena,
tương tợ y như thế trong trường hợp ấy chính đức Như Lai là tác nhân đưa đến sự
tổn hại cho những vị ấy.”
3. “Tâu đại vương, đức
Như Lai trong khi thuyết giảng Giáo Pháp không thể hiện sự ưa thích hay ghét bỏ.
Được thoát khỏi hẳn sự ưa thích hay ghét bỏ, Ngài thuyết giảng Giáo Pháp. Trong
khi Giáo Pháp đang được thuyết giảng như vậy, tại nơi ấy những người nào thực
hành đúng đắn thì được giác ngộ, trái lại những người nào thực hành sai trái
thì rơi xuống. Tâu đại vương, giống như người đàn ông trong lúc làm lay động
cây xoài, cây mận, hoặc cây cam thảo, thì ở nơi ấy những trái nào có phẩm chất,
có sự gắn bó chắc chắn, thì còn tồn tại ở chính nơi ấy không bị tổn hại; trái lại,
ở nơi ấy những trái nào có cuống hay cọng bị thối rữa thì rơi xuống. Tâu đại
vương, tương tợ y như thế đức Như Lai trong khi thuyết giảng Giáo Pháp không thể
hiện sự ưa thích hay ghét bỏ. Được thoát khỏi hẳn sự ưa thích hay ghét bỏ, Ngài
thuyết giảng Giáo Pháp. Trong khi Giáo Pháp đang được thuyết giảng như vậy, tại
nơi ấy những người nào thực hành đúng đắn thì được giác ngộ, trái lại những người
nào thực hành sai trái thì rơi xuống. Tâu đại vương, hoặc là giống như người
nông dân có ý định gieo hạt bắp nên cày thửa ruộng. Khi người ấy đang cày thì
hàng trăm ngàn cỏ dại bị chết. Tâu đại vương, tương tợ y như thế đức Như Lai đã
được thoát khỏi hẳn sự ưa thích hay ghét bỏ, Ngài thuyết giảng Giáo Pháp để
giác ngộ các chúng sanh có tâm ý đã được chín muồi. Trong khi Giáo Pháp đang được
thuyết giảng như vậy, tại nơi ấy những người nào thực hành đúng đắn thì được
giác ngộ; trái lại những người nào thực hành sai trái thì rơi xuống, ví như các
cỏ dại ấy bị chết. Tâu đại vương, hoặc là giống như những người ép cây mía bằng
máy ép vì nguyên nhân nước cốt. Khi những người ấy đang ép cây mía, những con
sâu bọ nào đi vào miệng máy ép thì bị ép nát. Tâu đại vương, tương tợ y như thế
đức Như Lai ép máy ép Giáo Pháp để giác ngộ các chúng sanh có tâm ý đã được
chín muồi. Tại nơi ấy những người nào thực hành sai trái thì bị chết giống như
các con sâu bọ.”
4. “Thưa ngài Nāgasena,
không lẽ các tỳ khưu ấy bị rơi xuống vì sự thuyết giảng Giáo Pháp ấy?”
“Tâu đại vương, phải
chăng người thợ đẽo gỗ trong khi bảo vệ khúc cây thì làm cho ngay thẳng và hoàn
toàn trơn tru?”
“Thưa ngài, không đúng.
Người thợ đẽo gỗ sau khi bỏ đi chỗ hư hỏng rồi mới làm cho khúc cây ngay thẳng
và hoàn toàn trơn tru.”
“Tâu đại vương, tương tợ
y như thế đức Như Lai trong khi (chỉ lo) bảo vệ hội chúng thì không thể giác ngộ
các chúng sanh có khả năng giác ngộ; sau khi loại ra các chúng sanh thực hành
sai trái như vậy rồi mới giác ngộ các chúng sanh có khả năng giác ngộ này. Tâu
đại vương, hơn nữa những người thực hành sai trái ấy rơi xuống do việc đã làm của
bản thân. Tâu đại vương, giống như cây chuối, cây tre, con la khi thành quả được
tạo ra bởi bản thân[2] thì bị chết, tâu đại vương, tương tợ y như thế những người
thực hành sai trái ấy bị chết, và rơi xuống do việc đã làm của bản thân. Tâu đại
vương, giống như những kẻ trộm gánh chịu sự móc mắt, đặt trên giáo nhọn, chặt đầu
do việc đã làm của bản thân, tâu đại vương, tương tợ y như thế những người thực
hành sai trái ấy bị chết và rơi khỏi Giáo Pháp của đấng Chiến Thắng do việc đã
làm của bản thân.
Tâu đại vương, đối với
các tỳ khưu số lượng sáu mươi vị có máu nóng đã trào ra từ miệng, điều ấy không
phải do việc đã làm của đức Thế Tôn, không phải do việc đã làm của những người
khác, khi ấy là do việc đã làm của chính bản thân các vị ấy. Tâu đại vương, giống
như người ban bố thuốc bất tử cho tất cả dân chúng, những người ấy sau khi ăn
vào thuốc bất tử trở thành vô bệnh, sống lâu, có thể thoát khỏi tất cả các tai
họa. Rồi có người nam khác sau khi ăn vào thuốc ấy theo cách hành xử ẩu tả có
thể gánh lấy cái chết. Tâu đại vương, phải chăng người cho thuốc bất tử do
nguyên cớ ấy có thể đạt đến tội lỗi nào đó?”
“Thưa ngài, không đúng.”
5. “Tâu đại vương, tương
tợ y như thế đức Như Lai ban bố món quà Giáo Pháp là sự Bất Tử đến cho chư
Thiên và nhân loại ở mười ngàn thế giới. Những chúng sanh nào có khả năng thì
được giác ngộ nhờ vào Giáo Pháp Bất Tử, trái lại những chúng sanh nào không có
khả năng thì chúng bị chết, bị rơi xuống bởi vì Giáo Pháp Bất Tử. Tâu đại
vương, vật thực duy trì mạng sống cho tất cả chúng sanh. Một số người ăn vật thực
bị chết vì cơn thổ tả. Tâu đại vương, phải chăng người bố thí vật thực ấy do
nguyên cớ ấy có thể đạt đến tội lỗi nào đó?”
“Thưa ngài, không đúng.”
“Tâu đại vương, tương tợ
y như thế đức Như Lai ban bố món quà Giáo Pháp là sự Bất Tử đến cho chư Thiên
và nhân loại ở mười ngàn thế giới. Những chúng sanh nào có khả năng thì được
giác ngộ nhờ vào Giáo Pháp Bất Tử, trái lại những chúng sanh nào không có khả
năng thì bị chết, bị rơi xuống bởi vì Giáo Pháp Bất Tử.”
“Thưa ngài Nāgasena, tốt
lắm! Trẫm chấp nhận điều này đúng theo như vậy.”