KHẢ TÍNH CỦA MÂU VÀ THUẨN
1. “Thưa
ngài Nāgasena, điều này cũng đã được đức Thế Tôn nói đến: ‘Này các tỳ khưu, vị
đứng đầu trong số các tỳ khưu đệ tử có thần thông của Ta tức là Mahāmoggallāna.’
Và thêm nữa, nghe nói vị ấy bị đánh bằng những cây côn, có đầu bị vỡ, xương
thịt gân bị nghiền nát thành bột, và toàn thân bị chặt đứt, rồi viên tịch Niết
Bàn. Thưa ngài Nāgasena, nếu vị trưởng lão Mahāmoggallāna đã đạt đến tột đỉnh
của thần thông, như thế thì lời nói rằng: ‘Bị đánh bằng những cây côn rồi viên
tịch Niết Bàn’ là sai trái. Nếu bị đánh bằng những cây côn rồi viên tịch Niết
Bàn, như thế thì lời nói rằng: ‘Đã đạt đến tột đỉnh của thần thông’ cũng là sai
trái. Có phải vị ấy không có khả năng về thần thông để tránh né việc chết chóc
của mình, để trở thành đối tượng nương nhờ của thế gian luôn cả chư Thiên? Câu
hỏi này cũng có cả hai khía cạnh, được dành cho ngài. Nó nên được giải quyết
bởi ngài.”
2. “Tâu
đại vương, điều này cũng đã được đức Thế Tôn nói đến: ‘Này các tỳ khưu, vị đứng
đầu trong số các tỳ khưu đệ tử có thần thông của Ta tức là Mahāmoggallāna.’ Và
đại đức Mahāmoggallāna đã bị đánh bằng cây côn rồi viên tịch Niết Bàn. Tuy
nhiên, điều ấy là do đã bị chế ngự bởi nghiệp.”
“Thưa ngài
Nāgasena, thế không phải lãnh vực của thần thông đối với người có thần thông và
quả thành tựu của nghiệp là hai điều không thể nghĩ bàn hay sao? Và có thể
tránh né việc không thể nghĩ bàn (này) bằng việc không thể nghĩ bàn (khác)?
Thưa ngài, giống như những ai mong muốn trái cây thì chọi thẳng trái táo rừng
bằng trái táo rừng, chọi thẳng trái xoài bằng trái xoài, thưa ngài Nāgasena,
tương tợ y như thế sau khi đối chọi việc không thể nghĩ bàn (này) bằng việc
không thể nghĩ bàn (khác) thì có thể tránh né được.”
“Tâu đại
vương, tuy nhiên trong hai điều không thể nghĩ bàn thì một điều là trội hơn, có
năng lực lớn hơn. Tâu đại vương, giống như các vị vua ở trên trái đất là tương
đương về dòng dõi. Tuy nhiên trong số các vị tương đương về dòng dõi ấy, có một
vị thống trị tất cả và thể hiện quyền hành. Tâu đại vương, tương tợ y như thế
trong số các điều không thể nghĩ bàn ấy, thì chính quả thành tựu của nghiệp là
trội hơn, có năng lực lớn hơn. Chính quả thành tựu của nghiệp thống trị tất cả
và thể hiện quyền hành. Đối với người đã bị chế ngự bởi nghiệp, các hành động
còn lại không đạt được cơ hội.
Tâu đại
vương, hơn nữa trong trường hợp một người nam vi phạm một sự việc nào đó, thì
người mẹ, hoặc người cha, hoặc anh chị em, hoặc bạn bè thân hữu của người ấy
không bảo vệ được anh ta, khi ấy chính đức vua thống trị ở nơi ấy và thể hiện
quyền hành. Trong trường hợp ấy cái gì là nguyên nhân? Do tình trạng vi phạm
tội. Tâu đại vương, tương tợ y như thế trong số các điều không thể nghĩ bàn ấy,
thì chính quả thành tựu của nghiệp là trội hơn, có năng lực lớn hơn. Chính quả
thành tựu của nghiệp thống trị tất cả và thể hiện quyền hành. Đối với người đã
bị chế ngự bởi nghiệp, các hành động còn lại không đạt được cơ hội.
Tâu đại
vương, hoặc là giống như đám lửa rừng khi đã phát khởi ở trái đất thì cho dầu
một ngàn lu nước cũng không thể nào dập tắt. Khi ấy, chính ngọn lửa thống trị ở
nơi ấy và thể hiện quyền hành. Trong trường hợp ấy cái gì là nguyên nhân? Là do
sức mạnh của ngọn lửa. Tâu đại vương, tương tợ y như thế trong số các điều
không thể nghĩ bàn ấy, thì chính quả thành tựu của nghiệp là trội hơn, có năng
lực lớn hơn. Chính quả thành tựu của nghiệp thống trị tất cả và thể hiện quyền
hành. Đối với người đã bị chế ngự bởi nghiệp, các hành động còn lại không đạt được
cơ hội. Tâu đại vương, do đó đại đức Mahāmoggallāna là đã bị chế ngự bởi
nghiệp, trong khi đang bị đánh bằng những cây côn đã không có được sự gom tụ
lại của thần thông.”
“Thưa
ngài Nāgasena, tốt lắm! Trẫm chấp nhận điều này đúng theo như vậy.”