NHỮNG ĐIỀU ĐƯỢC LIỆT KÊ VÀ KHÔNG ĐƯỢC LIỆT KÊ TRONG
PHÁP SỐ
[Tám nguyên nhân tạo nên địa chấn]
1. “Thưa ngài
Nāgasena, điều này cũng đã được đức Thế Tôn nói đến: ‘Này các tỳ khưu, có tám
nhân tám duyên này đưa đến hiện tượng dao động dữ dội của trái đất.’ Đây là lời
nói không thiếu sót, đây là lời nói đầy đủ, đây là lời nói không thay đổi,
không có nhân thứ chín nào khác đưa đến hiện tượng dao động dữ dội của trái đất.
Thưa ngài Nāgasena, nếu có nhân thứ chín khác đưa đến hiện tượng dao động dữ dội
của trái đất, đức Thế Tôn cũng sẽ nói đến nhân ấy. Và thưa ngài Nāgasena, bởi
vì không có nhân thứ chín nào khác đưa đến hiện tượng dao động dữ dội của trái
đất, vì thế đã không được đức Thế Tôn đề cập đến. Và có nhân thứ chín này đưa đến
hiện tượng dao động dữ dội của trái đất được thấy là đại địa đầu đã rúng động bảy
lần vào lúc cuộc đại thí đang được trao ra bởi đức vua Vessantara. Thưa ngài
Nāgasena, nếu chỉ có tám nhân tám duyên đưa đến hiện tượng dao động dữ dội của
trái đất, như thế thì lời nói ‘đại địa đầu đã rúng động bảy lần vào lúc cuộc đại
thí đang được trao ra bởi đức vua Vessantara’ là sai trái. Nếu đại địa đầu đã
rúng động bảy lần vào lúc cuộc đại thí đang được trao ra bởi đức vua
Vessantara, như thế thì lời nói ‘chỉ có tám nhân tám duyên đưa đến hiện tượng
dao động dữ dội của trái đất’ cũng là sai trái Câu hỏi này cũng có cả hai khía
cạnh, vi tế, khó tháo gỡ, gây tăm tối, và sâu xa. Nó được dành cho ngài. Điều
này không thể trả lời bởi người nào khác có trí tuệ nhỏ nhoi, ngoại trừ bậc có
sự giác ngộ như là ngài vậy.”
[Tính thường sự chứ không tính chuyện bất thường]
“Tâu đại
vương, điều này cũng đã được đức Thế Tôn nói đến: ‘Này các tỳ khưu, có tám nhân
tám duyên này đưa đến hiện tượng dao động dữ dội của trái đất.’ Còn đại địa đầu
đã rúng động bảy lần vào lúc cuộc đại thí đang được trao ra bởi đức vua
Vessantara, tuy nhiên điều ấy là bất thường, đôi lúc có xảy ra, được loại ra khỏi
tám nhân. Vì thế không được tính vào tám nhân.
2. Tâu đại
vương, giống như ở thế gian chỉ có ba loại mưa được tính là ‘(mưa) thuộc mùa
mưa, (mưa) thuộc mùa lạnh, và cơn mưa rào.’ Nếu có cơn mưa khác không thuộc vào
ba loại này mà đổ mưa, thì cơn mưa ấy không được tính vào các loại mưa đã được
công nhận, và chỉ được xem là ‘cơn mưa sái mùa.’ Tâu đại vương, tương tợ y như
thế việc đại địa đầu đã rúng động bảy lần vào lúc cuộc đại thí đang được trao
ra bởi đức vua Vessantara, điều này là bất thường, đôi lúc có xảy ra, được loại
ra khỏi tám nhân. Việc ấy không được tính vào tám nhân.
3. Tâu đại
vương, hoặc là giống như năm trăm con sông chảy ra từ núi Hi-mã-lạp. Tâu đại
vương, trong số năm trăm con sông ấy, chỉ có mười con sông được tính vào việc
tính đếm các con sông, tức là: sông Gaṅgā, Yamunā, Aciravatī, Sarabhū, Mahī,
Sindhu, Sarassatī, Vetravatī, Vitatthā, Candabhāgā. Các con sông còn lại không
được tính vào việc tính đếm các con sông. Vì lý do gì? Các con sông ấy không có
nước thường xuyên. Tâu đại vương, tương tợ y như thế việc đại địa đầu đã rúng động
bảy lần vào lúc cuộc đại thí đang được trao ra bởi đức vua Vessantara, điều này
là bất thường, đôi lúc có xảy ra, được loại ra khỏi tám nhân. Việc ấy không được
tính vào tám nhân.
4. Tâu đại
vương, hoặc là giống như các quan đại thần của đức vua thì cả trăm người, hai
trăm người. Trong số những người ấy chỉ có sáu là được tính vào việc tính đếm
các quan đại thần, tức là: tướng quân, quan tế tự, quan xử án, quan thủ khố,
quan giữ lọng, quan giữ gươm. Chỉ những người này được tính vào việc tính đếm
các quan đại thần. Vì lý do gì? Vì trạng thái gắn bó với các phẩm chất của đức
vua. Còn tất cả những người còn lại không được tính đếm mà chỉ được xem là
‘quan đại thần.’ Tâu đại vương, tương tợ y như thế việc đại địa đầu đã rúng động
bảy lần vào lúc cuộc đại thí đang được trao ra bởi đức vua Vessantara, điều này
là bất thường, đôi lúc có xảy ra, được loại ra khỏi tám nhân. Việc ấy không được
tính vào tám nhân.
[Không phải những gì được ghi nhận là tất cả]
Tâu đại
vương, phải chăng có được nghe là trong thời hiện tại nghiệp của những việc làm
hướng thượng đã làm ở Giáo Pháp của đấng Chiến Thắng là có cảm thọ lạc trong hiện
tại, và danh tiếng của những việc này vang lên ở giữa chư Thiên và nhân loại?”
“Thưa ngài,
đúng vậy. Có được nghe là trong thời hiện tại nghiệp của những việc làm hướng
thượng đã làm ở Giáo Pháp của đấng Chiến Thắng là có cảm thọ lạc trong hiện tại,
và danh tiếng của những việc này vang lên ở giữa chư Thiên và nhân loại. Những
người ấy là bảy người.”
“Tâu đại
vương, là ai và ai vậy?”
“Thưa ngài,
là ‘người làm tràng hoa Sumana, Bà-la-môn Ekasāṭaka, người làm công Puṇṇa,
hoàng hậu Mallikā, hoàng hậu Gopālamātā, cận sự nữ Suppiyā, và nữ tỳ Puṇṇā.’ Bảy
người này có cảm thọ lạc trong hiện tại, và danh tiếng của những người này vang
lên ở giữa chư Thiên và nhân loại.”
“Vậy có được
nghe những người khác trong thời quá khứ đã đi đến cung trời Đạo Lợi bằng chính
thân thể và vóc dáng ấy của con người?”
“Thưa ngài,
đúng vậy. Có được nghe.”
“Tâu đại
vương, là ai và ai vậy?”
“Là ‘vị
Càn-thát-bà Guttila, đức vua Sādhīna, đức vua Nimī, và đức vua Mandhātā.’ Bốn
người này được nghe là đã đi đến cung trời Đạo Lợi bằng thân thể và vóc dáng của
con người. Được nghe rằng việc đã làm tốt hoặc đã làm xấu đã được làm lâu lắm rồi.”
[Vì sao sự bố thí của bồ tát Vessantara là vĩ đại]
“Tâu đại
vương, phải chăng đại vương đã được nghe trước đây vào thời quá khứ xa xăm hoặc
trong thời hiện tại xa xăm đại địa cầu đã rúng động một lần hoặc hai lần hoặc
ba lần khi vật thí của người tên như vầy đang được trao ra?”
6. “Thưa
ngài, không có.”
“Tâu đại
vương, tôi đã có sự truyền thừa, sự thành tựu, sự thuộc lòng Kinh điển, sự lắng
nghe, sự học tập, năng lực, sự mong mỏi lắng nghe, sự vấn hỏi, sự hầu hạ các vị
thầy, tuy nhiên tôi cũng chưa từng được nghe trước đây đại địa cầu đã rúng động
một lần hoặc hai lần hoặc ba lần khi vật thí của người tên như vầy đang được
trao ra, ngoại trừ việc bố thí cao quý của vị vua kiệt xuất Vessantara. Tâu đại
vương, vào khoảng giữa của hai vị Phật là ‘đức Thế Tôn Kassapa và đức Thế Tôn
Sakyamuni,’ nhiều koṭi năm vượt quá cách thức tính đếm đã trôi qua, ngay cả
trong khoảng thời gian đó tôi cũng không có nghe là ‘đại địa cầu đã rúng động một
lần hoặc hai lần hoặc ba lần khi vật thí của người tên như vầy đang được trao
ra.’
Tâu đại
vương, đại địa cầu không rúng động với sự tinh tấn chừng ấy, với sự nỗ lực chừng
ấy. Tâu đại vương, bị chồng chất gánh nặng về đức hạnh, bị chồng chất toàn bộ
gánh nặng về sự trong sạch, hành động, và đức hạnh, trong khi không thể nâng đỡ,
đại địa cầu lay động, rúng động, chuyển động.
7. Tâu đại
vương, giống như khi chiếc xe tải bị chồng chất vật nặng quá tải thì các ổ trục
và các vành bánh xe bung ra, trục xe bị gãy. Tâu đại vương, tương tợ y như thế
bị chồng chất toàn bộ gánh nặng về sự trong sạch, hành động, và đức hạnh, trong
khi không thể nâng đỡ, đại địa cầu lay động, rúng động, chuyển động.
Tâu đại
vương, hoặc là giống như bầu trời bị bao phủ bởi sự chuyển động của gió và nước,
bị chồng chất bởi gánh nặng về lượng nước dồi dào, do trạng thái bị đưa đẩy bởi
cơn gió mạnh nên gầm rú, gào thét, rống lên. Tâu đại vương, tương tợ y như thế
bị chồng chất gánh nặng lớn lao và dồi dào về năng lực bố thí của đức vua
Vessantara, trong khi không thể nâng đỡ, đại địa cầu lay động, rúng động, chuyển
động.
8. Tâu đại
vương, bởi vì tâm của đức vua Vessantara không vận hành do tác động của tham,
không vận hành do tác động của sân, không vận hành do tác động của si, không vận
hành do tác động của ngã mạn, không vận hành do tác động của tà kiến, không vận
hành do tác động của phiền não, không vận hành do tác động của suy tầm, không vận
hành do tác động của ganh ghét. Khi ấy, nó vận hành phần nhiều do tác động của
sự bố thí: ‘Làm cách nào những người ăn xin chưa đi đến có thể đến gần ta, và
những người ăn xin đã đi đến có thể nhận lãnh theo như ý muốn và có thể được
hài lòng?’ Sự bố thí là chủ tể, là tâm ý đã được khẳng định một cách thường
xuyên, liên tục.
9. Tâu đại
vương, tâm ý của đức vua Vessantara đã được khẳng định một cách thường xuyên,
liên tục trong mười trường hợp: ở sự huấn luyện, ở sự bình lặng, ở sự nhẫn nại,
ở sự phòng hộ, ở sự thu thúc, ở sự đè nén, ở sự không giận dữ, ở sự không hãm hại,
ở sự chân thật, ở sự trong sạch.
Tâu đại
vương, đối với đức vua Vessantara thì sự tầm cầu về dục đã được dứt bỏ, sự tầm
cầu về hữu đã được yên lặng, chỉ riêng sự tầm cầu về Phạm hạnh là được đạt đến
một cách sốt sắng.
Tâu đại
vương, đối với đức vua Vessantara thì sự bảo vệ bản thân đã được dứt bỏ, sự bảo
vệ người khác đã được đạt đến một cách sốt sắng: ‘Làm cách nào những chúng sanh
này có thể hợp nhất, không tật bệnh, có tài sản, có tuổi thọ dài lâu?’ tâm ý vận
hành phần nhiều là như thế.
Tâu đại
vương, và trong khi bố thí vật thí ấy, đức vua Vessantara không bố thí vì nhân
đạt đến tái sanh, không bố thí vì nhân tài sản, không bố thí vì nhân vật biếu lại,
không bố thí vì nhân thu phục, không bố thí vì nhân tuổi thọ, không bố thí vì
nhân sắc đẹp, không bố thí vì nhân hạnh phúc, không bố thí vì nhân sức mạnh,
không bố thí vì nhân danh vọng, không bố thí vì nhân con trai, không bố thí vì
nhân con gái. Khi ấy đức vua đã bố thí vật thí cao quý, không thể đo lường, bao
la, vô thượng có hình thức như thế ấy vì lý do của trí Toàn Tri, vì lý do của
báu vật là trí Toàn Tri. Và khi đã đạt được bản thể Toàn Tri, đức vua đã nói
lên lời kệ này:
‘Chỉ vì lý do
là sự Giác Ngộ, ta đã không nghĩ suy trong khi buông bỏ Jāli, con gái Kaṇhājinā,
và hoàng hậu Maddī chung thủy.’
10. Tâu đại
vương, đức vua Vessantara chiến thắng giận dữ bằng không giận dữ, chiến thắng sự
xấu xa bằng sự tốt đẹp, chiến thắng keo kiệt bằng bố thí, chiến thắng giả dối bằng
chân thật, chiến thắng tất cả bất thiện bằng thiện. Trong khi vị ấy, là người
đã tiến bước theo Giáo Pháp, hướng về Giáo Pháp, đang bố thí như vậy, do tính
chất bao la của sự tinh tấn và năng lực của việc hoàn thành sự bố thí, có những
cơn gió lớn xao động ở phía bên dưới. Chúng thổi qua một cách hoàn toàn rối loạn,
chầm chậm từng cơn từng cơn một; chúng sà xuống, bốc lên, xoáy tròn; các cây bị
trụi lá đổ xuống, những đám mây dầy đặc di chuyển ở bầu trời, những cơn gió
tích lũy đầy bụi trở nên dữ dội, bầu trời bị hạ thấp, các cơn gió thổi cuốn đi
ào ạt, âm thanh vô cùng ghê rợn phát ra; khi những cơn gió ấy giận dữ thì nước
dao động tăng dần, khi nước bị dao động thì các con cá và rùa bị quấy nhiễu,
các đợt sóng từng đôi từng đôi sanh lên, các chúng sanh là loài thủy tộc run sợ,
sóng nước gợn tròn từng cặp, tiếng rì rào của sóng phát khởi, bong bóng nước
ghê rợn nổi lên, những mảng bọt nước hiện hữu; đại dương nổi dậy, nước chạy khắp
tám phương, các dòng nước trôi chảy từ miệng của các dòng nước xuôi ngược. Các
loài A-tu-la, kim-sỉ-điểu, rồng, dạ-xoa bị hoảng hốt: ‘Có thật không, bằng cách
nào mà biển cả xoay ngược lại?’ rồi tìm kiếm lối ra đi với tâm hãi sợ; khi bầu
nước bị quấy nhiễu, bị khuấy rối, đại địa cầu cùng với núi non luôn cả biển cả
rúng động, chóp đá của đỉnh núi Sineru nghiêng ngả trong khi bị xoáy tròn, các
loài rắn, chồn, mèo, chó rừng, heo rừng, nai, chim chóc bị hết hồn, các dạ-xoa
ít quyền lực khóc lóc, các dạ-xoa nhiều quyền lực cười đùa trong khi đại địa cầu
rung động.
11. Tâu đại
vương, giống như ngọn lửa đang cháy ở bên dưới cái chảo to lớn vĩ đại được chứa
đầy nước, có gạo lổn nhổ, được đặt ở lò lửa, trước tiên (ngọn lửa) đốt nóng cái
chảo, khi cái chảo đã được đốt nóng, nó đun nóng nước; khi nước đã được đốt
nóng, nó đun nóng gạo; gạo đã được đốt nóng nổi lên, chìm xuống, làm sanh ra
bong bóng nước, rồi những mảng bọt nước trồi lên. Tâu đại vương, tương tợ y như
thế, đức vua Vessantara đã từ bỏ vật khó từ bỏ ở thế gian. Khi vị ấy đang từ bỏ
vật khó từ bỏ ấy, do sự hoàn thành từ bản chất của việc bố thí, những cơn gió lớn
ở phía bên dưới, trong khi không thể nâng đỡ, đã bị khuấy động. Khi những cơn
gió lớn bị khuấy động, nước đã rung động. Khi nước bị rung động, đại địa cầu đã
rung động.
Như thế vào
khi ấy ‘những cơn gió lớn, nước, và quả địa cầu,’ ba thứ này đã trở thành như
là có chung một tâm ý. Do việc hoàn thành của sự bố thí vĩ đại, do năng lực và
sự tinh tấn bao la, không có người nào khác có oai lực bố thí như thế này như
là oai lực bố thí vĩ đại của đức vua Vessantara.
12. Tâu đại
vương, giống như các viên ngọc ma-ni nhiều loại được tìm thấy ở trái đất, như
là: ngọc xa-phia, ngọc lục, ngọc như ý, ngọc bích, ngọc hoa lanh, ngọc hoa keo,
ngọc thu hồn, ngọc nhật lệ, ngọc nguyệt lệ, kim cương, ngọc lân tinh, hoàng ngọc,
hồng ngọc, ngọc mắt mèo,’ thì viên ngọc ma-ni của đức Chuyển Luân vượt trội tất
cả các viên ngọc này nên được gọi là nhất hạng. Tâu đại vương, viên ngọc ma-ni
của đức Chuyển Luân chiếu sáng một do-tuần ở chung quanh, tâu đại vương, tương
tợ y như thế bất cứ sự bố thí nào được tìm thấy ở trái đất, dầu là sự bố thí tối
thượng không thể sánh bằng, sự bố thí vĩ đại của đức vua Vessantara vượt trội tất
cả các sự bố thí ấy nên được gọi là nhất hạng. Tâu đại vương, khi sự bố thí vĩ
đại của đức vua Vessantara đang được trao ra thì đại địa cầu đã bị rung động bảy
lần.”
“Thưa ngài
Nāgasena, là sự kỳ diệu của chư Phật! Thưa ngài Nāgasena, là sự phi thường của
chư Phật! Là việc đức Thế Tôn, trong khi còn là Bồ Tát, với sự nhẫn nại như vậy,
với tâm như vậy, với quyết định như vậy, với chủ tâm như vậy, so với thế gian
không người sánh bằng. Thưa ngài Nāgasena, sự nỗ lực của các đức Bồ Tát đã được
phô bày. Và các pháp toàn hảo của các đấng Chiến Thắng được chiếu sáng còn nhiều
hơn thậm chí trong khi các ngài đang thực hành đức hạnh, cho đến bản thể tối
thượng của đức Như Lai là được hiển hiện ở thế gian có cả chư Thiên. Thưa ngài
Nāgasena, thật tốt đẹp thay Giáo Pháp của đấng Chiến Thắng đã được tán dương,
các pháp toàn hảo của đấng Chiến Thắng đã được tỏa sáng, nút thắt ở học thuyết
của các giáo chủ tà giáo đã được cắt đứt, bầu nước về học thuyết của những kẻ
khác đã được đập bể, câu hỏi thâm sâu đã được làm rõ, bụi rậm đã được làm không
còn bụi rậm, sự giải quyết của các vị con trai của đấng Chiến Thắng đã được tiếp
thu đúng đắn. Hỡi vị cao quý và ưu tú trong số các vị có đồ chúng, xin ngài hãy
chấp nhận điều này đúng theo như vậy.”