Căn cơ người đối thoại
‘‘Bhante nāgasena, aṭṭhime puggalā mantiyamānā mantitaṃ atthaṃ
byāpādenti. Katame aṭṭha? Rāgacarito dosacarito mohacarito mānacarito luddho
alaso ekacintī bāloti. Ime aṭṭha puggalā mantitaṃ atthaṃ byāpādentī’’ti.
Thero āha ‘‘tesaṃ ko doso’’ti? ‘‘Rāgacarito, bhante nāgasena,
rāgavasena mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, dosacarito dosavasena mantitaṃ atthaṃ
byāpādeti, mohacarito mohavasena mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, mānacarito
mānavasena mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, luddho lobhavasena mantitaṃ atthaṃ
byāpādeti, alaso alasatāya mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, ekacintī ekacintitāya
mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, bālo bālatāya mantitaṃ atthaṃ byāpādeti. Bhavatīha –
‘‘‘Ratto duṭṭho ca mūḷho ca, mānī luddho tathālaso;
Ekacintī ca bālo ca, ete atthavināsakā’’’ti.
4. “Thưa
ngài Nāgasena, có tám hạng người này, trong khi thảo luận, họ làm hỏng vấn đề
được thảo luận. Là tám hạng nào? Hạng có tánh ái luyến, hạng có tánh sân, hạng
có tánh si, hạng có tánh ngã mạn, hạng tham lam, hạng lười biếng, hạng suy nghĩ
một chiều, hạng ngu dốt. Tám hạng người này làm hỏng vấn đề được thảo luận.”
5. Vị trưởng
lão đã nói rằng: “Những người ấy có sự sai trái gì?”
“Thưa ngài
Nāgasena, hạng có tánh ái luyến làm hỏng vấn đề được thảo luận do tác động của
sự ái luyến. Hạng có tánh sân làm hỏng vấn đề được thảo luận do tác động của
sân. Hạng có tánh si làm hỏng vấn đề được thảo luận do tác động của si. Hạng có
tánh ngã mạn làm hỏng vấn đề được thảo luận do tác động của ngã mạn. Hạng tham
lam làm hỏng vấn đề được thảo luận do tác động của tham. Hạng lười biếng làm hỏng
vấn đề được thảo luận do sự lười biếng. Hạng suy nghĩ một chiều làm hỏng vấn đề
được thảo luận do sự suy nghĩ một chiều. Hạng ngu dốt làm hỏng vấn đề được thảo
luận do sự ngu dốt.
Vậy ở đây
là:
Hạng bị ái
luyến, sân hận, si mê, ngã mạn, tham lam, lười biếng là tương tợ, có suy nghĩ một
chiều, và ngu dốt. Các hạng người này làm hư hỏng vấn đề.”