Milinda Vấn Đạo
Câu hỏi của Vua Milinda
Tướng Trạng Của Tín
Đức
vua đã nói rằng: “Thưa ngài Nāgasena, tín có gì là tướng trạng?”
“Tâu
đại vương, tín có sự thanh lọc là tướng trạng, và có sự tiến vào là tướng trạng.”
“Thưa
ngài, tín có sự thanh lọc là tướng trạng nghĩa là thế nào?”
“Tâu đại
vương, tín trong khi được sanh lên thì loại trừ các pháp che lấp, làm cho tâm
thoát khỏi các pháp che lấp, không bị bợn nhơ, trong sạch, không bị vẩn đục.
Tâu đại vương, tín có sự thanh lọc là tướng trạng nghĩa là như vậy.”
“Xin
ngài cho ví dụ.”
“Tâu
đại vương, giống như đức chuyển luân vương di chuyển đường xa cùng với đạo quân
gồm bốn binh chủng vượt qua vũng nước nhỏ; vũng nước nhỏ ấy bởi các con voi, bởi
các con ngựa, bởi các cỗ xe, và bởi các bộ binh, bị khuấy động, bị vẩn đục, bị
quậy lên, trở thành bùn lầy. Và khi đã vượt qua, đức chuyển luân vương ra lệnh
cho mọi người rằng: ‘Này các khanh, hãy mang nước lại, trẫm sẽ uống nước.’ Và đức
vua có viên ngọc ma-ni lọc nước. ‘Tâu bệ hạ, xin tuân lệnh.’ Những người ấy
vâng lệnh đức chuyển luân vương và thả viên ngọc ma-ni lọc nước ấy vào trong nước.
Ngay khi viên ngọc ấy được thả vào trong nước thì số lượng rong rêu biến mất,
và bùn lắng xuống, nước trở nên không bị bợn nhơ, trong sạch, không bị vẩn đục,
sau đó họ đã dâng nước uống đến đức chuyển luân vương: ‘Tâu bệ hạ, xin bệ hạ
hãy uống nước.’
Tâu đại
vương, nước là như thế nào thì tâm nên được xem xét như vậy. Những người ấy là
như thế nào thì hành giả nên được xem xét như vậy. Số lượng rong rêu và bùn là
như thế nào thì các phiền não nên được xem xét như vậy. Viên ngọc ma-ni lọc nước
là như thế nào thì tín nên được xem xét như vậy. Giống như khi viên ngọc ma-ni
lọc nước được thả vào trong nước thì số lượng rong rêu biến mất, và bùn lắng xuống,
nước trở nên không bị bợn nhơ, trong sạch, không bị vẩn đục, tâu đại vương
tương tợ y như thế, tín trong khi được sanh lên thì loại trừ các pháp che lấp,
làm cho tâm thoát khỏi các pháp che lấp, không bị bợn nhơ, trong sạch, không bị
vẩn đục. Tâu đại vương, tín có sự thanh lọc là tướng trạng nghĩa là như vậy.”
11.
“Thưa ngài, tín có sự tiến vào là tướng trạng nghĩa là thế nào?”
“Tâu
đại vương, giống như sau khi nhìn thấy tâm của những người khác đã được giải
thoát, vị hành giả tiến vào quả Nhập Lưu, hoặc quả Nhất Lai, hoặc quả Bất Lai,
hoặc phẩm vị A-la-hán, thực hành việc tu luyện để đạt đến pháp chưa được đạt đến,
để chứng đạt pháp chưa được chứng đạt, để chứng đắc pháp chưa được chứng đắc.
Tâu đại vương, tín có sự tiến vào là tướng trạng nghĩa là như vậy.”
“Xin
ngài cho ví dụ.”
“Tâu
đại vương, giống như đám mây lớn ở phía trên núi đổ mưa xuống, nước mưa ấy
trong khi di chuyển xuống chỗ thấp, sau khi làm đầy các rãnh, các khe, các suối
của ngọn núi, thì có thể làm đầy con sông; con sông trôi chảy ngập tràn hai con
đê. Rồi có đám đông người đi đến, trong khi không biết mức độ cạn hay sâu của
con sông, sợ hãi, ngần ngại, đứng ở bờ sông. Rồi một người nam đi đến, trong
khi nhận biết thể lực và sức mạnh của mình đã buộc chặt chiếc khố rồi tiến vào
và vượt qua. Sau khi nhìn thấy người ấy đã vượt qua được, đám đông người cũng
vượt qua.
Tâu đại
vương, giống như sau khi nhìn thấy tâm của những người khác đã được giải thoát,
vị hành giả tiến vào quả Nhập Lưu, hoặc quả Nhất Lai, hoặc quả Bất Lai, hoặc phẩm
vị A-la-hán, thực hành việc tu luyện để đạt đến pháp chưa được đạt đến, để chứng
đạt pháp chưa được chứng đạt, để chứng đắc pháp chưa được chứng đắc. Tâu đại
vương, tín có sự tiến vào là tướng trạng nghĩa là như vậy. Tâu đại vương, điều
này cũng đã được đức Thế Tôn nói đến ở Tương Ưng Bộ quý báu:
Vượt
qua cơn lũ nhờ vào tín, vượt qua biển cả nhờ vào sự không xao lãng, vượt lên khổ
đau nhờ vào sự tinh tấn, được hoàn toàn trong sạch nhờ vào tuệ.”
“Thưa
ngài Nāgasena, ngài thật khôn khéo.”